Vrnjačka Banja- ljubav u doba wellness-a
,,Brzo kao kratkovečne cveća liske
i ova ljubav staće da se kruni i drobi:
žedan je zaborava tamni vir…“Ovi stihovi pobegoše ispod pera Desanke Maksimović baš tu, na mostu ljubavi, pod lipama i nadvijeni nad Vrnjačkom rekom. Stoje da posvedoče o ljubavi jednog oficira Relje i učiteljice Nade, koji su se na Mostu ljubavi sastajali u periodu pre Prvog svetskog rata.
Kažu da mostovi povezuju ili razdvajaju dve strane. U slučaju Vrnjačke Banje, ona je svakako mesto na kome se sreću i povezuju lekovita svojstva prirode u svom cvatu, koji čini se, ne jenjava od davnina, pa sve do danas.
Istorijsko-kulturno nasleđe Vrnjačke Banje
Naime, tragovi organizovanog života, baš na ovom mestu datiraju još iz doba praistorije i to mlađeg kamenog doba. Marljivo o tome svedoči oruđe iz tog perioda, koje je otkriveno u Banji, a danas se čuva u okviru stalne postavke Zavičajnog muzeja, poznatijem kao Zamak Belimarković.
Zasigurno se zna da je milost i lekovitost prirode Vrnjačke Banje menjala ljudske sudbine nabolje još u doba Rimljana. Bila je poznato lečilište pod imenom Aquae Orcinae u 2.veku, ali i stecište za oporavak rimskih legionara koji su podigli i sazidali prvi bazen i izvor tople vode Fons Romanis. On je bio nepoznanica novijoj istoriji, sve do 1924.godine, kada je otkriven prilikom rada na kaptiranju banjskog izvora. Veruje se da su upravo ovakve karakteristike područja Balkanskog poluostrva, privukle i južne Slovene, nešto dockan. A kad smo kod verovanja, utemeljene su i tvrdnje da se u ovim krajevima može pored blagostanja za telo, naći i duhovni mir. O tome svedoče mnogobrojni manastiri, poprišta duhovnog uzdizanja srpskog naroda, još iz perioda Nemanjića: Studenica, Žiča, zatim Ljubostinja, manastir Svete Petke i mnogi drugi. Stoje tu, kao spomenici srpske kulturne baštine koji su pod zaštitom UNESCO-a. U velikoj meri se radi o ikonopisima unutar samih manastira, pa stoga možda i ne čudi činjenica da se na prostoru Vrnjačke Banje mogu obići i galerije slika. S tim u vezi, ona je neretko domaćin likovnim kolonijama.
Idući dalje stazama istorije, nastupa period turske vladavine, obavijen velom legendi koji se podiže početkom 19.veka, kada Banja ponovo počinje da cveta. Tačnije, 1835.godine knez Miloš unajmljujesaksonskog geologa, barona Herdera da ispita mineralne izvore u Srbiji.Tako je ispitana i vrnjačka topla mineralna voda i ocenjena kao veoma kvalitetna. Postoje pouzdani podaci da su meštani sela Vrnjaca i okoline, sredinom 19. veka koristili toplu mineralnu vodu za lečenje. Ipak, moderna istorija Banje vezuje se za 1868. godinu, kada su viđeniji ljudi kruševačkog okruga, poput Pavla Mutavdžića sa nekolicinom drugih dobrotvora i čelnika, kako iz Kruševca, tako i Kraljeva i Trstenika, formirali Osnovatelno fundatorsko društvo kiselo-vruće vode u Vrnjcima. Od tada intenzivnije počinju nicati banjski objekti, naročito kupatila.
Osamdesetih godina 19.veka, kada Vrnjačka Banja prelazi u državne ruke, a naročito posle izgradnje vile generala Jovana Belimarkovića, namesnika kralju Aleksandru Obrenoviću, ona počinje da se razvija u moderno lečilište.
Banja danas
Na plećima bogate i dalekosežne istorije, kao i među ostacima kulturnih dragulja srpske kulture, Vrnjačka Banja i dalje cveta u pogledu ponude, uvek za pedalj širom, za svoje drage posetioce. U tu svrhu, razgovarali smo sa gradonačelnikom opštine, gospodinom Bobanom Đurovićem.
Gospodine Đuroviću, možete li nam predočiti koju viziju pred sobom, na temu prosperiteta banje, imaju čelni ljudi opštine ?
Sa željom da probudimo još veće interesovanje domaćih i stranih turista, radimo na unapređenju infrastrukture i poboljšanju turističke ponude. Svake godine Vrnjačka Banja svojim izgledom i zanimljivim sadržajima postaje sve bliža svetskim turističkim destinacijama. Iz godine u godinu svedočimo razvoju mesta. Želja nam je da Vrnjačka Banja postane jedna od najposećenijih destinacija u regionu.
Kada pričamo o inovacijama i investicijama, povezivanje banjskog i planinskog turizma je već neko vreme tema razgovora na ovoj opštini. Naime, u planu je da se planina Goč približi posetiocima banje. Na koji način se radi na tome?
Dodatni podsticaj razvoju planine Goč daće i investicija našeg najboljeg tenisera svih vremena, Novaka Đokovića, čija će porodica graditi luksuzni planinski hotelski kompleks i gondolu. Ona predstavlja jedan od strateški najvažnijih projekata i krunu investicionih poduhvata u oblasti turizma. Trasom dugom 7,1 km, povezaće centar Vrnjačke Banje sa planinom Goč. Ova svojevrsna turistička atrakcija omogućiće uživanje u najlepšim krajolicima planine Goč, pogled na nestvarne šumovite predele, lovišta i trim staze.
Mineralne vode i izvori u Vrnjačkoj Banji
Konzumiranje i upotreba mineralnih voda i blata u medicinske svrhe ili balneoterapija, ima svoje korene u dalekoj prošlosti persijske i egipatske kulture. Ona je kao nasleđe preuzeta od strane drevnih evropskih civilizacija, opstajući u Evropi sve do danas. U 20.veku je doživela svoj procvat meandrirajući savremenim pokretom wellness i spa koncepta opravka i života uopšte.
U Vrnjačkoj Banji se može iskusiti definicija dobrog welness i spaprograma, ali i njegovih ogranaka kao što je slowliving i slowellness. Kao pojam, koji je izrastao na ime pandana ubrzanom životu na gradskoj kaldrmi, privija se poput melema na ranu takozvanom ,,menađžerskom sindromu“, ali i svim drugim uzročnicima stresa.
Ipak, ono zbog čega ljudi masovno, baš ovde dolaze i vraćaju se po svoju dozu mira i zdravlja, nije puki koncept formiran prema potrebama savremenog društva. Kao retko gde u svetu, wellness i spa su ovde oplemenjeni mineralnim lekovitim vodama, kojima ova jedinstvena Banja obiluje i čini ih dostupnim svojim posetiocima raznih potreba medicinskog, ali i wellness i spa karaktera.
Bogatstvo ove Kraljice srpskih banja počiva na sedam izvora mineralnih i termomineralnih voda, za čiju oralnu upotrebu vode sa većine njih, prethodno treba konsultovati lekare iz specijalizovane bolnice.
Topla Voda je najstariji mineralni izvor u Vrnjačkoj Banji.Temperatura ovog izvora je ista kao i temperatura ljudskog tela i iznosi 36,5°C , što je čini jedinstvenom u Srbiji, a možda i na celom svetu. Prvu hemijsku analizu izvršio je baron Herder 1835. godine, na poziv Kneza Miloša Obrenovića.
Slatina i Snežnik su izvori takozvane hladne vode sa temperaturama 14,3 i 17,4°C. Snežnik se intenzivno u svrhe lečenja koristi od perioda posle Prvog svetskog rata, dok Slatina današnji oblik dobija tek 1984.godine.
Jezero je izvor koji je otkriven 1978.godine. Temperatura izvora iznosi 26,4°C. Voda je slabo žuta i prozračna, a meštani je još nazivaju ,,lepotica“ zbog svojih specifičnih balneoloških svojstava.
Beli izvor i Borjak su izvori pronađeni 1992.godine. Njihova temperatura iznosi 29,5°C i 17°C.
Vrnjačko Vrelo je jedan od izvora sa kog se voda eksploatiše za potrebe flaširanja popularne vode pod nazivom ,,Voda Vrnjci“. Temperatura ovog mineralnog izvora je 18,7°C.
Bolesti organskog porekla, koje se tretiraju na ovom lokalitetu su širokog dijapazona. Ipak, postoje snažne tvrdnje i indikacije da lekovitost i blagodeti ovih voda nisu još uvek u potpunosti ispitane.
Planinski turizam na dohvat ruke
Dodir sa zelenim bogatstvima ovih predela za posetioce banje, iskustveno počinje već u Banjskom parku. Sa svojim velikim prostornim kapacitetom, predstvalja svojevrsni uvod u netaknute predele planine Goč, na svega petnaestak kilometara udaljenosti. Goč spada u niže planine sa nadmorskom visinom od oko 1200m i pripada severnokopaoničkom vencu. Obiluje vodenim izvorima i krasi ga srećan brak zimzelene i listopadne šume, pod čijim krošnjama niču šumske borovnice i jagode. Planinari koji silaze sa Goča neretko kažu da su se ,,nagutali“ čistog vazduha i naslušali pčelinjeg zunzanja.
Festivali i događaji u Banji
Vrnjačka Banja se nalazi u centru Srbije, na svega 200km udaljenosti od prestonice, sa infrastrukturom koja je iz godine u godinu sve bolja. Zahvaljujući dosadašnjim investicijama i budućoj vizuri Banje u oku čelnika opštine, Vrnjačka Banja se visoko kotira na listama najboljih svetskih banja. Smeštajni kapaciteti od apartmana, preko vikendica, pa sve do velikog broja novih, visoko luksuznih hotela čine ovu banju mestom u koje se mogu ,,ugnjezditi“ posetioci raznih platežnih sposobnosti. Ono što u velikoj meri podiže lestvicu u pogledu pozicioniranja Banje kao Kraljice banjskog turizma u Srbiji, pa i regionu, je zapaženi rast hotelijerskog sektora i to u segmentu luksuznih hotela A kategorije. Govorimo o objektima obimnih smeštajnih kapaciteta, sa opcijama moderno opremljenih wellness i spa centara, kao i prostranim kongresnim salama. Na krilima podrške i pomoći opštine u Banji se uveliko izgradila povoljna atmosfera za prosperitet banjskog, planinskog i kontinentalnog turizma uopšte. Ostaje nam samo da vidimo, koji će se još hotelski giganti pored hotela Tonanti, Park, Fontana, Zepter i drugih, upisati na zlatnu listu koja stoji u hotelskoj ponudi Vrnjačke Banje. Jedan od događaja koji meštani s nestrpljenjem iščekuju svake godine, je svakako, Vrnjački karneval koji se oslanja na svoju dugu tradiciju i simbolično otvara festivalsku sezonu u Banji. Tu su i festivali raznih vrsta muzike, od klasične, preko narodne, pa sve do jazz zvuka. Zatim festival filmskih scenarija, festival folklora, festival vina i mnogi drugi su još jedan dobar razlog, zbog kog se međ’ Vrnjčanima traži ,,krevet više“ u periodu od maja, pa sve do septembra.
Izbor po meri
Po svemu sudeći, vrnjačka bajka počinje iza jednog Goča i sedam voda. Pa, ukoliko se kao turista, odlučite da svoje poverenje poklonite Kraljici srpskih banja, obavezno napravite mesta u koferu za jedan katanac sa ključem, kupaći kostim i cipele za planinarenje.
Tekst: Nevena Vujović